Dathlu 175 Mlynedd o Lyfrgelloedd Cyhoeddus ym Mhowys – Taith o 1850 hyd heddiw
Mae’r flwyddyn hon yn nodi carreg filltir ryfeddol: 175 mlynedd ers Deddf Llyfrgelloedd Cyhoeddus 1850, eiliad arloesol a osododd y sylfaen ar gyfer mynediad cyhoeddus am ddim at lyfrau, dysgu, a gofodau cymunedol ar draws y DU. Yng Nghymru, mae’r etifeddiaeth hon yn parhau i ffynnu – gan esblygu gyda’r amseroedd ond gan gadw’n driw i’w gwerthoedd craidd o agoredrwydd, cynhwysiant, a dysgu gydol oes.
Yn ôl yng nghanol y 19eg ganrif, roedd llyfrgelloedd yn dechrau dod i’r amlwg fel mannau o falchder sifig ac addysg gyhoeddus. Roedden nhw’n cynnig lloches dawel i ddarllenwyr, porth i wybodaeth, ac yn symbol o gynnydd. Heddiw, mae Llyfrgelloedd Powys wedi trawsnewid yn ganolfannau deinamig a chroesawgar sy’n gwasanaethu pobl o bob oed a chefndir.
Beth sydd wedi newid? Llawer iawn – ac i gyd er gwell.
- Mae llyfrau ond yn fan cychwyn. Gallwch barhau i bori’r silffoedd a benthyca eich hoff ddarlleniadau, ond bellach gallwch hefyd lawrlwytho eLyfrau ac audiobooks o unrhyw le, unrhyw bryd.
- Mae mynediad digidol yn rhan enfawr o fywyd llyfrgell fodern. P’un a ydych chi’n chwilio am Wi-Fi am ddim, cyfrifiaduron cyhoeddus, neu gymorth gyda gwasanaethau ar-lein – mae’r llyfrgelloedd yma i’ch cefnogi.
- Mae gweithdai creadigol, sgyrsiau awduron, a digwyddiadau cymunedol yn dod â phobl ynghyd i ddysgu, rhannu, a dathlu diwylliant lleol.
- Mae hanes lleol ac archifau yn fwy hygyrch nag erioed, gan helpu trigolion i gysylltu â’u treftadaeth ac archwilio’r straeon sydd wedi siapio eu trefi a’u pentrefi.
- Mae gwasanaethau cymorth fel grwpiau darllen, cymorth chwilio am swyddi, a gweithgareddau lles yn gwneud llyfrgelloedd yn achubiaeth i lawer.
- Ac eto, mae rhai pethau heb newid o gwbl – ac mae hynny’n werth ei ddathlu.
Yn union fel yn 1850, mae croeso i bawb. Does dim angen prynu dim, tanysgrifio, nac bodloni unrhyw feini prawf. Gallwch gerdded trwy’r drysau, dod o hyd i gornel dawel, a theimlo’n gartrefol. Mae llyfrgelloedd yn parhau i fod yn un o’r ychydig fannau cyhoeddus gwirioneddol am ddim – yn agored i bawb, wedi’u gwreiddio yn y gymuned, ac yn llawn posibiliadau.
Felly wrth i ni nodi 175 mlynedd o lyfrgelloedd cyhoeddus, nid ydym yn edrych yn ôl yn unig – rydym yn edrych ymlaen. Mae Llyfrgelloedd Powys yn parhau i dyfu, addasu, ac ysbrydoli. P’un a ydych chi’n ddarllenydd gydol oes, yn ddysgwr chwilfrydig, neu’n rhywun sy’n chwilio am gysylltiad – mae lle i chi yma.